ارزیابی خطر خشکسالی با استفاده از داده های ماهواره ای modis و trmm و سامانه اطلاعات جغرافیایی در استان فارس

تهیه نقشه ریسک خشکسالی برای برنامه ریزی و مدیریت منابع آب حائز اهمیت می باشد. این تحقیق با هدف تهیه نقشه خطر خشکسالی استان فارس با ترکیب روش شاخص خشکسالی هواشناسی spi و روش شاخص آنومالی ndvi انجام شد. در بخش اول، ابتدا شاخص خشکسالی spi فصل رشد گیاهان با استفاده از داده های ماهانه بارندگی در 44 ایستگاه واقع در استان فارس طی دوره آماری 2008-2000 محاسبه شد. سپس لایه های رستری spi فصل رشد (در هر سال) با استفاده از روش زمین آماری کریجینگ تهیه شده و نقشه های spi در پنج کلاس شدت خشکسالی (در هر سال) طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد که در سالهای 2000، 2001، 2005 و 2008 خشکسالی گسترده ای در استان فارس اتفاق افتاده است. در بخش دوم، نقشه های آنومالی شاخص ndvi فصل رشد گیاهان با استفاده از لایه های ndvi ماهانه سنجنده modis در دوره 9 ساله مذکور بدست آمد. بر مبنای نقشه آنومالی ndvi، نقشه شدت خشکسالی در پنج کلاس (در هر سال) تهیه شد. در این روش، سالهای 2000، 2001 و 2008 بعنوان سالهای با وقوع خشکسالی شناسایی شدند. نقشه فراوانی خشکسالی از روی نقشه های باینری سالانه (وقوع یا عدم خشکسالی) استخراج شد. در نهایت، نقشه ریسک خشکسالی استان فارس از ترکیب نقشه های احتمال وقوع یا فراوانی استخراج شده از دو روش شاخص spi و آنومالی ndvi تهیه شد. در تحقیق حاضر، نقشه ریسک خشکسالی روش آنومالی ndvi و روش spi مبتنی بر داده های بارندگی ماهواره trmm بعنوان یک شیوه جدید سنجش از دوری تهیه شد. ابتدا ارزیابی و اعتبارسنجی داده های بارندگی 3b43v6 ماهواره trmm با داده های بارندگی 44 ایستگاه کلیماتولوژی و 10 ایستگاه سینوپتیک استان فارس در سه مقیاس ماهانه، فصلی و سالانه انجام شد. نتایج اعتبارسنجی نشان داد که همبستگی بالایی بین داده های زمینی و داده های ماهواره trmm وجود دارد. بنابراین، نقشه شدت خشکسالی روش spi مبتنی بر داده های trmm (در هر سال) تهیه و به طور مشابه در پنج کلاس شدت طبقه بندی شد. نتایج نشان داد که در روش spi مبتنی بر trmm سالهای 2000، 2001، 2005 و 2008 سالهای با وقوع خشکسالی بودند. مقایسه نقشه ریسک خشکسالی مبتنی بر trmm و نقشه ریسک خشکسالی مبتنی بر spi زمینی نشان داد که تقریباً بیشتر استان فارس مستعد خشکسالی می باشند. کلاسهای خطر شدید و متوسط در روش اول به ترتیب برابر 58/59 و 84/39 درصد و در روش دوم به ترتیب شامل 1/61 و 12/37 درصد استان فارس می باشند. روش ترکیب داده های زمینی و ماهواره ای برای تهیه نقشه ریسک خشکسالی برای اولین بار در ایران انجام شد.